Bedrijfsrevisor – twee kantoren en netwerken / Réviseur d’entreprises – deux cabinets et réseaux (24-076)

7 maart 2025

Samenvatting

Kan een bedrijfsrevisor voor twee verschillende kantoren werken, die tot twee verschillende netwerken behoren?

Résumé

Un réviseur d’entreprises peut-il travailler pour deux cabinets différents appartenant à deux réseaux différents ?

Tekst

De volgende situatie wordt beschreven:

“Kan een bedrijfsrevisor voor twee verschillende kantoren werken, die tot twee verschillende netwerken behoren?

Dit zou betekenen dat de bedrijfsrevisor in kwestie twee verschillende kwaliteitsbeheersystemen zou moeten hanteren, wat in de praktijk niet evident lijkt.”

Het ICCI geeft aan dat er – voor zover zij weet – geen formeel verbod bestaat voor een bedrijfsrevisor om deel uit te maken van twee (of meerdere) kantoren, die tot twee (of meerdere) verschillende netwerken behoren.

Het Vademecum van 2009 bevestigt de voormelde zienswijze:

“Bijgevolg kan volgens de Raad van het Instituut een bedrijfsrevisor natuurlijke persoon voortaan vennoot zijn in meer dan één bedrijfsrevisorenkantoor.”^[1]

En verder:

“Overeenkomstig de gebruiken en de statutaire bepalingen van de bedrijfsrevisorenkantoren en de organisatie van de kwaliteitscontrole en het toezicht, bestaat er een vermoeden dat een mandaat, dat een bedrijfsrevisor in persoonlijke naam uitoefent, wordt uitgeoefend voor rekening van het bedrijfsrevisorenkantoor waaraan hij als vennoot of anderszins is verbonden. Dit vermoeden kan worden weerlegd door het tegenbewijs ervan te leveren, bijvoorbeeld ingeval de bedrijfsrevisor als vennoot of anderszins verbonden is met meerdere bedrijfsrevisorenkantoren.”^[2]

De norm inzake de toepassing van internationale standaarden voor kwaliteitsmanagement 1 en 2 (ISQM 1 en ISQM 2) en van ISA 220 (Herzien) in België^[3] voorziet in een verplichte implementatie van een kwaliteitsbeheersysteem voor alle revisorale opdrachten, zoals gedefinieerd in artikel 3, 10° van de wet van 7 december 2016 tot organisatie van het beroep van en het publiek toezicht op de bedrijfsrevisoren, wetende dat alle “assurance opdrachten” onder deze notie van “revisorale opdrachten” vallen.

Concreet kan de situatie verschillen afhankelijk van het gegeven of de betrokken bedrijfsrevisor slechts onderaannemer is van de verschillende kantoren of als hij ook wettelijke opdrachten in eigen naam uitvoert.

Elke medewerker/onderaannemer (personeel in de brede betekenis van ISA’s en ISQM1) dient het kwaliteitsbeheersingssysteem van het kantoor wel na te leven. Het is de verantwoordelijkheid van het kantoor om na te gaan of de medewerker of onderaannemer in staat is dit systeem te volgen. Dat een bedrijfsrevisor die als onderaannemer optreedt zelf een kwaliteitsbeheersingssysteem conform ISQM toepast, vormt alvast een positieve indicatie van zijn bekwaamheid om aan deze vereisten te voldoen.

Als antwoord op bovenstaande vraag: het is inderdaad perfect mogelijk dat een bedrijfsrevisor rekening moet houden met twee (of meerdere) kwaliteitsbeheersystemen. Concreet betekent dit dat de bedrijfsrevisor slechts één kwaliteitsbeheersingssysteem hoeft te implementeren voor de revisorale opdrachten die hij in eigen naam uitvoert. Echter, hij zal mogelijk onderworpen zijn aan verschillende kwaliteitsbeheersystemen wanneer hij bijvoorbeeld revisorale opdrachten uitvoert in een ander kantoor.

Naast het probleem dat aangehaald wordt met betrekking tot de mogelijke toepassing van twee kwaliteitsbeheersystemen, willen we benadrukken dat de onafhankelijkheidsregels zoals opgenomen in de voormelde wet van 7 december 2016 en, indien van toepassing, in het Wetboek van vennootschappen en verenigingen, ook zullen gelden, wat de situatie voor de betrokken bedrijfsrevisor nog ingewikkelder kan maken.

Sleutelwoorden

bedrijfsrevisor – ISQM – deontologie

Mots clés

réviseur d'entreprises – ISQM – déontologie

^[1] Cf. Vademecum 2009, p.103.

^[2] Ibidem, p.104.

^[3] Cf. ISQM