ISA 240 en fraude (met een van materieel belang zijnd effect)

Wereldwijd wordt het vertrouwen in het bedrijfsleven aangetast door allerhande financiële schandalen. Dit heeft ook gevolgen voor het auditberoep. Belanghebbenden stellen kritische vragen over de aard van de audit en de rol van de auditor als reactie op gebeurtenissen in hun markten. Het verschil tussen wat mensen van een audit verwachten en wat men kan of mag verwachten; de “expectation gap”. Steeds vaker stellen belanghebbenden de vraag of audits met voldoende intellectuele onafhankelijkheid, objectiviteit en professionele scepsis worden uitgevoerd - en of ze de juiste risico's op het juiste moment en op de juiste manier aanpakken en vooral ook tijdig communiceren. 

Immers, onverminderd het feit dat het risico van het niet detecteren van en van materieel belang zijnde afwijking groter is indien die afwijking het gevolg is van fraude en aan “conventionele” audit verschillend is van een forensische audit, behelst een audit van financiële overzichten wel degelijk enige verantwoordelijkheid mbt fraudedetectie. In dit geval zal de commissaris indachtig zijn bij de uittekening en uitvoering van zijn controleprocedures, tevens rekening houdend met de voorzieningen in ISA 240. 

Betrokkenheid van forensische specialisten zal auditteams helpen om beter inzicht te krijgen in de frauderisico's van hun (hogere risico)klanten, in de maturiteit van de fraudebestrijdingscontroles en -procedures en hen te helpen bij het ontwikkelen van hun auditaanpak ten aanzien van de beoordeelde fraude- en compliance risico's . 

Overeenkomstig ISA 240 gaat de auditor over tot het identificeren en inschatten van het risico dat de jaarrekening een afwijking van materieel belang bevat die het gevolg is van fraude of van fouten. Hij gaat over tot het opzetten en uitvoeren van controlewerkzaamheden die inspelen op deze risico’s en verkrijgt voldoende en geschikte controle-informatie om zijn oordeel over het getrouw beeld van de jaarrekening te onderbouwen. 

Het risico dat een afwijking van materieel belang die het gevolg is van fraude niet wordt gedetecteerd (het « detectierisico ») is hoger dan het risico van een afwijking van materieel belang die het gevolg is van fouten, omdat fraude met zich samenspanning, vervalsing, opzettelijke weglatingen, valsheid in geschriften en het omzeilen van de interne beheersing kan meebrengen. 

Het feit dat fraude gewoonlijk het gevolg is van ingewikkelde of op zeer nauwgezette wijze georganiseerde processen bedoeld om de feiten te verhullen, kan het zeer moeilijk maken om fraude te detecteren. 

Het identificeren en inschatten van het risico dat de jaarrekening een afwijking van materieel belang bevat die het gevolg is van fraude vormen essentiële bestanddelen van het proces van risico-inschatting. 

Dankzij zijn professioneel-kritische instelling, zijn kennis van de entiteit, de sector en haar interne beheersing, dient de commissaris in staat te zijn de feiten en omstandigheden te identificeren die erop wijzen dat er stimulansen of druk bestaat om frauduleuze handelingen te stellen of die aanleiding geven tot opportuniteiten om deze handelingen te stellen. 

De doelstelling van het seminarie is te leren om een methodologie te ontwikkelen om fraude in overweging te nemen in het kader van de risico-analyse, om het risico en/of de waarschijnlijkheid van fraude (met materiële impact) te identificeren, te evalueren en daarop in te spelen.